Nufus Yapısı Hakkında Bilgiler

Tarihi boyunca savaşlara, yıkımlara, işgallere uğrayan Kars'ta nüfus hareketliliği yoğun­dur. Kafkasya ile Anadolu arasındaki geçiş bölgesi olması nedeniyle de oldukça değiş­ken özellikler gösterir.

Osmanlı Dönemi'nde i!k nüfus sayımı 1831 yılında yapılır. Erkek nüfus 19 bin 741 kişidir. 1876 tarihli nüfus sayımına göre ise, 20 bin 420'si Müslüman, 4810'u gayrimüs­lim olmak üzere, Kars'ta toplam 25 bin 230 erkek yasar. Bu sayıma katılmayan çocuklar ve kadınların eklenmesiyle toplam nüfusun 100 bîn'i astığı bilinir. Daha sonra 1877/1878 döneminde yapılan sayımda Kars'ın nüfusu 120 bin'dir.

Rusların Kars'ı ele geçirmesiyle birlikte başlayan yayılmacı politikalar sonucu 19. yüzyılda yoğun bir göç yaşanır. Özellikle Kı­rım ve Kafkasya'dan gelen nüfusun bir kısmı Çarlık yönetimince Kars bölgesine yerleş­tirilirken, bir kısmı da Anadolu'nun içlerine doğru ilerler.

Rus hâkimiyetinden 20 yıl sonra 1897 yı­lında yapılan sayıma göre Kars'ın nüfusu 162 bin 723'ü erkek ve 129 bin 755'i de kadın olmak üzere 292 bin 478'dır. Nüfusun neredeyse üç kat artmasına, 20 yılda yaşanan doğal nedenlerden çok, Rusların kolonileştirme çalışmaları etkili olur. Nitekim kentin ve yakın çevresinin etnik yapısı da bu artışı doğrular niteliktedir.

Rus kolonizasyonunun 1918'de sona er­mesiyle birlikte birçok etnik ve dini grup Kars'tan göç eder. Cumhuriyet sonrası kent, Türkiye'deki büyük göç hareketinin bir par­çası olarak ekonomik, sosyal ve siyasal ne­denlerle önemli bir nüfus kaybına uğrar ve etnik çeşitlilik azalır.

Cumhuriyet Dönemi'yle birlikte 1927 yılından 1975 yılına kadar Kars'ın sürekli ar­tan nüfusu, 1985 yılında 722 bin 431 kişi iken, giderek azalma eğilimine girer. 1992’ de Ardahan ve Iğdır gibi iki önemli ilçesinin il olmasıyla nüfusu 2000 yılında 325 bin 16'ya düşer.

Kars'ın 1980' lerden itibaren yaşadığı nü­fus hareketliliğine bakıldığında, diğer kentle­re doğru göç verdiği ve köylerden merkeze doğru göç aldığı görülür. Yaşanan hareketli­liğin çarpıcı bir sonucu ise, 1975 yılında Kars nüfusunun yaklaşık %93'ü Kars ilinde doğ­muş iken, 2000 yılında nüfusun ancak %86,1'inin bu ilde doğan kişilerden oluştu­ğudur.

Kars'ı demografik açıdan diğer temel göstergelerle ele alındığında, ortalama hane halkı sayısının 1955 yılında yedi buçuk kişi iken 2000 yılında altı kişiye düştüğü görülür. Kentsel nüfus oranı %43,7 ve kilometreka­reye düşen insan sayısı da 32 kişidir.

Kaynak http://www.kars.bel.tr